آموزش چرم دوزی با دست در 5 مرحله مهم و اساسی
1- طراحی و تهیه الگو
اولین گام در آموزش چرم دوزی طراحی و تهیه الگوست. پیشنهادمان این است که برای انجام این کار از کاغذهای شطرنجی استفاده کنید که هم طراحی الگو در آنها ساده‌تر است و هم آنکه از بابت اندازه‌گیری‌ها کارتان را ساده‌تر خواهند کرد. پس از آنکه الگوی موردنظر را روی کاغذ شطرنجی طراحی کردید و کشیدید، کاغذ را روی تکه‌ای مقوای ظریف (مثل مقوای بسته‌بندی کورن‌فلکس‌ها و نظایر این محصولات) بچسبانید که دوام بیشتری داشته باشد و بتوانید بعدها هم در صورت نیاز از آن استفاده کنید. الگوهای متعددی برای محصولات چرمی در اینترنت وجود دارند که می‌توانید برای شروع کار از آنها استفاده کنید .
2- انتخاب چرم
وقتی الگوی موردنظر برای چرم دوزی با دست را انتخاب کردید، نوبت به انتخاب چرم می‌رسد. چرم‌ها در رنگ‌ها و طرح‌های متنوع در دسترس‌اند. می‌توانید بسته به سلیقه و صلاحدید خود، با توجه به وسیله‌ای که می‌خواهید درست کنید، از میانشان انتخاب کنید.
چرم نسبتا گران است. توصیه می‌کنیم برای انتخاب از میان انواع مدل‌ها و رنگ‌ها خوب وقت بگذارید و انتخابی هوشمندانه داشته باشید. برای خرید چرم ترجیحا بهتر است حضوری به فروشگاه چرم‌فروشی مراجعه کنید. این‌طور می‌توانید از نزدیک و به‌دقت رنگ و طرح انواع مدل‌های چرم‌ها را بررسی کنید.
چرم‌ها را معمولا بر اساس وزن می‌فروشند. هرچه وزن چرم کمتر باشد، ضخامت کمتری هم خواهد داشت. در فهرست زیر می‌توانید وزن مناسب برای درست‌کردن انواع وسایل چرمی مشاهده کنید:
- 2تا 3 اونس برای کیف پول چرمی (هر اونس تقریبا معادل با 28 گرم است)؛
- 4تا 5 اونس برای کیف چرمی؛
- 8اونس به بالا برای چیزهایی مثل کمربند که ضخامت بیشتری دارند.
بهتر است از خریداری چرم‌های خیلی ظریف برای درست‌کردن چیزهایی مثل کیف پول خودداری کنید، چون به‌سرعت فرسوده خواهند شد و شکل‌وشمایل اصلی‌شان را از دست می‌دهند.
3- برش چرم با توجه به الگوهای از پیش تهیه‌شده
ایجاد برش از مراحل کلیدی و مهم در بحث آموزش چرم دوزی با الگو است. کیفیت محصول نهایی نیز تا حدود زیای وابسته به دقت عمل و ظرافتی خواهد بود که در این مرحله از کار به خرج می‌دهید.
با استفاده از خودکار حرارتی نشانه‌گذاری یا خودکار معمولی چرم الگو را روی چرم بکشید. سپس، با کمک کاتر یا هر وسیله دیگری که برای این منظور تعبیه کرده‌اید، شروع به ایجاد برش بر روی چرم کنید. توصیه می‌کنیم پیش از آنکه به سراغ پروژه‌های بزرگ‌تر بروید، کمی تمرین کنید و روی تکه‌های کوچک‌تر و ارزان‌قیمت‌تر چرم برش بزنید تا کمی دستتان راه بیفتد و مهارت بیشتری در این کار پیدا کنید. هرچه تمیزتر برش بزنید، کناره‌های چرم ظاهر زیباتری خواهند داشت.
برای برش خطوط صاف از خط‌کش استفاده کنید و برای برش خطوط منحنی از چیزهایی مثل سکه یا کاسه. برای برش‌زدن چرم از قیچی مخصوص هم می‌توانید استفاده کنید که البته کمی دشوارتر است و نیاز به تمرین و مهارت بیشتر دارد. تیزبرها و چاقوهای چرم دوزی که تیغه منحنی دارند برای تازه‌کارها انتخاب‌هایی ایدئال‌اند. نکته فوق‌العاده مهمی که نباید از یاد ببرید تیزکردن چاقو، قیچی یا هر چیز دیگری است که برای ایجاد برش بر روی چرم می‌خواهید از آن استفاده کنید.
4- دوختن کناره‌های چرم روی یکدیگر
حساس‌ترین و احتمالا دشوارترین مرحله در بحث آموزش چرم دوزی شیوه دوختن کناره‌های چرم روی یکدیگر است. برای این منظور از تکنیکی استفاده می‌شود به‌نام «دوخت بخیه» (saddle-stitching) که کمی مهارت می‌خواهد. اگر آشنایی قبلی با آن نداشته باشید، بهتر است پیش از شروع به انجام این کار چند ویدئوی آموزشی راجع‌به چگونگی انجام آن ببینید.
روش کار به این صورت است که ابتدا با استفاده از شابلون یا هر وسیله دیگری که تهیه کرده‌اید نقاطی را که روی چرم باید سوراخ شوند مشخص می‌کنید (نقاطی که با فواصل مساوی از یکدیگر قرار می‌گیرند). سپس با استفاده از دو ابزار سنبه و مشته (یا چکش) شروع به سوراخ‌کردن این نقاط می‌کنید. کناره‌ها را روی یکدیگر قرار دهید. ترجیحا بهتر است بین دو لایه چسب بزنید تا هنگام دوخت‌ودوز مشکلی از بابت تکان‌خوردن آنها وجود نداشته باشد. سپس سوزن را نخ کنید و کار دوخت‌ودوز را آغاز کنید.
5- پرداخت و رنگ‌زدن کناره‌های چرم
پرداخت و رنگ‌زدن مرحله آخر در بحث آموزش چرم دوزی است. راهکارهای مختلفی برای این منظور در دسترس دارید. بسته به سلیقه و صلاحدید خود می‌توانید از هریک که مایل باشید استفاده کنید. در ادامه مراحل پیاده‌سازی یکی از این راهکارها را شرح خواهیم داد:
- سنبه اریب‌زن چرم را بردارید و آن را صاف و مستقیم روی کناره‌ها بکشید؛
- کاغذ سنباده نه‌چندان زبری را بردارید و با فشار اندک آن را روی کناره‌ها بکشید؛
- رنگی دقیقا هم‌رنگ با چرمی که برای کار انتخاب کرده‌اید تهیه کنید، پارچه‌ای از جنس برزنت یا پشم را در آن فروکنید و آن را روی کناره‌ها بکشید تا کاملا با چرم هم‌رنگ شوند (اجباری برای رنگ‌کردن کناره‌ها نیست و اگر شکل فعلی آنها را ترجیح می‌دهید، می‌توانید از انجام این کار صرف‌نظر کنید)؛
- پس از آن نوبت به پرداخت و جلادادن کناره‌ها می‌رسد. برای انجام این کار کافی است اندکی کناره‌ها را با آب نم‌دار کنید و سپس، پارچه‌ای برزنتی روی آنها بکشید تا تیره‌تر و براق‌تر شوند؛
- در پایان، هم پارچه برزنتی دیگری را آغشته به موم کنید و روی کناره‌ها بکشید.
اگر مایل باشید، هنگام رنگ‌زدن کناره‌های چرم، می‌توانید از زمینه‌های رنگ تیره‌تر یا روشن‌تر نسبت به رنگ چرم اصلی استفاده کنید که اگر با سلیقه انتخاب شوند، ظاهر خوشایند و زیبایی به محصول نهایی خواهند داد.
شما می توانید برای شروع کار در چرم دوزی، در دوره های چرم دوزی در مهارت جو شرکت کنید.
منبع: